Ιστορία Β Γυμνασίου (G1031126)

Το πρώτο μας μάθημα αφορά έναν σπουδαίο αυτοκράτορα,του οποίου οι αποφάσεις απέναντι στα προβλήματα που αντιμετώπιζε η αυτοκρατορία των Ρωμαίων τον 4ο αιώνα μ.Χ.,έμελλε να έχουν ιστορική σημασία και να γίνουν η αφετηρία μιας νέας εποχής.Πρόκειται βέβαια για τον Κωνσταντίνο,τον άνθρωπο που ίδρυσε τη νέα πρωτεύουσα του ρωμαικού κράτους,την Κωνσταντινούπολη και στήριξε τη χριστιανική θρησκεία,η οποία τον έχρισε άγιό της.Αρχικά,ανοίξτε τος συνδέσμους και διαβάστε το ανάλογο μάθημα από το σχολικό σας βιβλίο παράλληλα με το βοηθητικό σχεδιάγραμμα.Οι υπόλοιποι σύνδεσμοι θα ζωντανέψουν όσα διαβάσετε,μέσω power point και βίντεο.Κι αφού χωρίς αμφιβολία θα έχετε πλέον κατανοήσει πολύ καλά το μάθημα,τρία φύλλα εργασίας σας περιμένουν στα έγγραφα για επανάληψη και εμπέδωση.Και ένα έξτρα έγγραφο θα μας μάθει κάτι εξαιρετικά χρήσιμο για τώρα και για όλο το...σχολικό μας μέλλον,τον τρόπο να επεξεργαζόμαστε τις ιστορικές πηγές.

Στο δεύτερο μάθημά μας πρωταγωνιστής είναι ένας από τους διασημότερους αυτοκράτορες του Βυζαντίου,ο Ιουστινιανός.Το έργο του υπήρξε εξαιρετικά σημαντικό και πλούσιο,γι΄αυτό και το υλικό που θα βρείτε είναι αρκετό και επιχειρεί να φωτίσει όλες τις πλευρές του.    Ανοίγουμε,λοιπόν,τους συνδέσμους.Θα ξεκινήσουμε βέβαια με τη μελέτη του ανάλογου μαθήματος από το σχολικό βιβλίο παράλληλα με το σχεδιάγραμμα και τις ερωτήσεις-απαντήσεις που το συνοδεύουν.Για την καλύτερη κατανόηση και εμπέδωση όσων διαβάσουμε μπορούμε να αξιοποιήσουμε δύο ακόμα συνδέσμους για τον αυτοκράτορα και το συνολικό του έργο,έναν από το φωτόδεντρο κι έναν που περιλαμβάνει ένα ψηφιακό μάθημα. Κατόπιν,θα επικεντρωθούμε στα επί μέρους σημεία της πολιτικής του Ιουστινιανού.Μια ενδιαφέρουσα αναπαράσταση των αρματοδρομιών στον ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης θα μας βάλει στο κλίμα ενός σημαντικού ιστορικού γεγονότος, της Στάσης του Νίκα,η οποία παρουσιάζεται στο ανάλογο βίντεο.Ακολουθεί μια αναλυτική παρουσίαση του σπουδαίου νομοθετικού έργου του Ιουστινιανού και ένας διαδραστικός χάρτης με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του,από το Φωτόδεντρο.Για το τέλος,το δημιούργημα χάρη στο οποίο ο αυτοκράτορας πέρασε στην αθανασία και δεν είναι βέβαια άλλο από τον μεγαλειώδη ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.Τρεις σύνδεσμοι είναι αφιερωμένοι σ΄αυτον και σίγουρα θα διεγείρουν το ενδιαφέρον σας και για περαιτέρω μελέτη του.Τρία φύλλα εργασίας είναι ο επίλογος αυτού του μαθήματος,το ένα υπάρχει στους συνδέσμους και τα άλλα δύο στα Έγγραφα.  

Το τρίτο μας μάθημα επικεντρώνεται σε έναν ακόμα σπουδαίο αυτοκράτορα του Βυζαντίου,τον Ηράκλειο και τη δυναστεία του.Αφετηρία της μελέτης μας θα είναι και πάλι το ανάλογο μάθημα από το σχολικό μας βιβλίο που θα βρούμε στους συνδέσμους,για την καλύτερη κατανόηση του οποίου θα στηριχτούμε επιπλέον σε δύο παρουσιάσεις του,μια πιο αναλυτική και μία συντομότερη.Κατόπιν,δύο από τα σημαντικότερα σημεία του μαθήματος θα μας απασχολήσουν λίγο παραπάνω.Πρόκειται για τις εκστρατείες του Ηρακλείου κατά των Περσών,στις οποίες αφιερώνεται ένα έγγραφο και δύο σύνδεσμοι:ένα power point και ένα βίντεο με τον ακάθιστο ύμνο και για τον θεσμό των θεμάτων,για τον οποίο θα βρείτε επίσης ένα έγγραφο και μια παρουσίαση στους συνδέσμους.Κλείνοντας δύο φύλλα εργασίας βρίσκονται στα έγγραφα και στους συνδέσμους  ένα μαθητικό βίντεο και ένα κόμικ για τον Ηράκλειο(ναι,υπάρχει και τέτοιο!).

Στο τέταρτο μάθημα συναντάμε δύο από τους λαούς που βρέθηκαν στον περίγυρο του Βυζαντίου,τους Σλάβους και τους Βούλγαρους.Θα παρακολουθήσουμε τη διαδικασία της εθνογένεσής τους,καθώς και τις πολύπλευρες σχέσεις που ανέπτυξαν με τον πανίσχυρο γείτονά τους.Είναι,λοιπόν, μια ωραία ευκαιρία να γνωρίσουμε καλύτερα δύο λαούς που και σήμερα βρίσκονται στη γειτονιά μας,αλλά η ιστορία τους δεν μας είναι ιδιαίτερα γνωστή.Αρχίζουμε από τους συνδέσμους και από τα δύο αντίστοιχα μαθήματα του σχολικού βιβλίου,τα οποία εμπλουτίζονται από τις δύο ανάλογες παρουσιάσεις σε power point.Ακολουθούν δύο σύνδεσμοι που αφορούν ειδικότερα τους Σλάβους.Πρόκειται για έναν διαδραστικό χάρτη από το Φωτόδεντρο και μια σύντομη μελέτη με ενδιαφέροντα στοιχεία για τις εγκαταστάσεις τους στον ελλαδικό χώρο και την επίδραση της γλώσσας τους σ΄αυτόν.Για το τέλος,μεταφερόμαστε στα έγγραφα,όπου μετά από μια σύντομη επανάληψη με τη βοήθεια μιας παρουσίασης του μαθήματος,μπορούμε να ασχοληθούμε με τα δύο φύλλα εργασίας.   

Στο πέμπτο μάθημα έρχονται...οι Άραβες και είναι η στιγμή να βρεθούμε στον κοσμο του Ισλάμ,της θρησκείας που άλλαξε την ιστορική πορεία του κόσμου και συνδέθηκε με την εξάπλωση και την κυριαρχία ισχυρών λαών,όπως τώρα των Αράβων και αργότερα των Τούρκων.Δύο μαθήματα του βιβλίου μας θα διαβάσουμε στους συνδέσμους,το πρώτο αφορά την ίδρυση και τις αρχές του Ισλάμ και την εξάπλωση των Αράβων και το δεύτερο την εμπορική δραστηριότητά τους και τον πολιτισμό τους.Ακολουθεί πλούσιο υλικό.Ας ξεκινήσουμε με δύο power point,ένα για το πρώτο μάθημα του βιβλίου μας κι ένα για το δεύτερο.Στη συνέχεια,θα εξειδικεύσουμε στο πρώτο με ένα σχεδιάγραμμα που συνοδεύεται από power point και μια ωραία ταινία κινουμένων σχεδίων και στο δεύτερο με μια ιδιαίτερα πλούσια κι ενδιαφέρουσα παρουσίαση,που επικεντρώνεται κυρίως στον αξιοθαύμαστο πολιτισμό του Ισλάμ.Κατόπιν,δε θα μπορούσαν να λείπουν οι πληροφορίες για το υγρό πυρ,το διάσημο και μυστηριώδες υπερόπλο των Βυζαντινών που χρησιμοποίησαν εναντίον των Αράβων,οι οποίες συγκεντρώνονται σε ένα power point κι ένα βίντεο.Για το τέλος,τρία φύλλα εργασίας στα Έγγραφα και πίσω στους συνδέσμους για ένα βίντεο αφιερωμένο στο Ισλάμ! 

Το έκτο μάθημα είναι κατά κάποιον τρόπο μια γέφυρα και μια εισαγωγή στις εξελίξεις που σημειώθηκαν τον 8ο και τον 9ο αιώνα και οι οποίες διαμόρφωσαν τη μεσαιωνική ελληνική βυζαντινή αυτοκρατορία.Ανοίγουμε τους συνδέσμους για να διαβάσουμε το ανάλογο μάθημα από το σχολικό βιβλίο και να δούμε δύο power point και ένα σχεδιάγραμμα γι΄αυτό.Δύο ακόμα σύνδεσμοι θα μας βοηθήσουν να εμβαθύνουμε σε δύο βασικά σημεία του μαθήματος,τις μεταρρυθμίσεις του αυτοκράτορα Νικηφόρου Α΄και το θεσμό των θεμάτων και σε έναν τελεύταιο θα βρούμε ένα φύλλο εργασίας.Στα έγγραφα υπάρχει ένα ακόμα.

Το έβδομο μάθημα αναφέρεται σε ένα από τα γνωστότερα και πιο πολυσυζητημένα ζητήματα της βυζαντινής ιστορίας,την Εικονομαχία.Αυτή η θρησκευτική και πολιτική διαμάχη ταλάνισε για χρόνια τη βυζαντινή κοινωνία,πυροδότησε δυσάρεστες καταστάσεις και είχε πολύπλευρες συνέπειες.Είναι οπότε αναμενόμενο να συγκεντρώσουμε γι΄αυτήν ιδιαίτερα πλούσιο υλικό.Αμέσως στους συνδέσμους,λοιπόν και στο αντίστοιχο μάθημα του σχολικού βιβλίου,που το ενισχύουν ένα σχεδιάγραμμα,τρία power point και ένα βίντεο με την παρουσίασή του.Ακολουθεί μια αναλυτική παρουσίαση για να μάθουμε ακόμα περισσότερα για το θέμα και ένα ακόμα βίντεο.Κατόπιν,μπόλικες ασκήσεις κάθε είδους(σταυρόλεξα,συμπλήρωση κενών,κρυπτόλεξο) δε θα αφήσουν καμία αμφιβολία για την εμπέδωση του μαθήματος,όπως και τα τρία φύλλα εργασίας,ένα στους συνδέσμους και δύο στα Έγγραφα.

Το όγδοο μάθημα μας μεταφέρει στα χρόνια της βασιλείας του αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ΄που σηματοδότησαν την έναρξη της ανάπτυξης της δύναμης του Βυζαντίου,η οποία κορυφώθηκε στα μετέπειτα χρόνια της Μακεδονικής Δυναστείας.Είναι ένα μάθημα επικεντρωμένο στα πολιτιστικά επιτεύγματα της αυτοκρατορίας και μας συστήνει  σπουδαία πρόσωπα του η πνευματική τους λάμψη παρέμεινε διαχρονική.Αρχικά,ανοίγοντας τους συνδέσμους,ας διαβάσουμε το μάθημα του σχολικού βιβλίου,που θα κατανοήσουμε καλύτερα μέσα από το ανάλογο power point.Μια εμπλουτισμένη παρουσίαση του μαθήματος μας προσφέρει κατόπιν ο σύνδεσμος που περιλαμβάνει το σχεδιάγραμμά του,ένα power point,ένα φύλλο εργασίας και δύο βίντεο.Στη συνέχεια,θα εξειδικεύσουμε τη μελέτη μας στα επιμέρους σημαντικά σημεία του μαθήματος,ξεκινώντας από τη Σχολή της Μαγναύρας και τους δύο αντίστοιχους συνδέσμους(power point και αναλυτικές πληροφορίες),ενώ πολύ ενδιαφέρον έχει και μια διαδραστική ιστοριογραμμή για την ανώτερη εκπαίδευση στο Βυζάντιο από το Φωτόδεντρο.Ακολουθούν δύο σύνδεσμοι με αναλυτικές πληροφορίες για τα δύο βασικά πρόσωπα της Σχολής,τον Λέοντα τον Φιλόσοφο και τον Φώτιο.Για το τέλος,μια πολύπλευρη γνωριμία με τα ακριτικά τραγούδια που γεννήθηκαν τη συγκεκριμένη εποχή κι έγιναν κομμάτι της παράδοσης και του πολιτισμού μας.Θα βρείτε στους συνδέσμους μια διαδραστική παρουσίαση,αναλυτικές πληροφορίες,καταγραφή μερικών από αυτά και βέβαια μια εκτέλεση ενός από τα γνωστότερα από τον Νίκο Ξυλούρη.Στα Έγγραφα μας περιμένουν δύο ακόμα φύλλα εργασίας. 

Το ένατο μάθημα αναφέρεται σε δύο γεγονότα ιδιαίτερης θρησκευτικής και πολιτικής σημασίας,τον εκχριστιανισμό των Μοραβών(Σλάβων)και των Βουλγάρων,τον οποίο ανέλαβε το Βυζάντιο τον 9ο αιώνα,όταν αυτοκράτορας ήταν ο Μιχαήλ Γ΄και Πατριάρχης ο Φώτιος.Ο εκχριστιανισμός των Μοραβών ήταν έργο δύο γνωστών προσώπων της εκκλησιαστικής ιστορίας,του Κύριλλου και του Μεθόδιου και σηματοδότησε πολύ θετικές εξελίξεις για τον πολιτισμό των Σλάβων,ενώ αυτός των Βουλγάρων,αντίθετα δεν ήταν εξίσου ομαλός και προκάλεσε μια έντονη σύγκρουση μεταξύ Πατριάρχη και Πάπα,που έμελλε να αποτελέσει το προανάκρουσμα του επερχόμενου οριστικού σχίσματος των δύο Εκκλησιών.Στους συνδέσμους θα βρούμε το μάθημα του σχολικού βιβλίου,καθώς και δύο power point.Στη συνέχεια,για να δούμε από πιο κοντά το έργο του Κύριλλου και του Μεθόδιου,θα βασιστούμε σε τρεις ακόμα συνδέσμους:ο ένας είναι μια διαδραστική παρουσίαση από το Φωτόδεντρο και οι άλλοι δύο περιέχουν αναλυτικές πληροφορίες για τα δύο αδέλφια και για το αλφάβητο που πρόσφεραν στους Σλάβους.Ένας ακόμα μας κατατοπίζει σχετικά με το σχίσμα του 867,δηλαδή τη θρησκευτική σύγκρουση που αναφέραμε παραπάνω.Για το κλείσιμο,θα μεταφερθούμε στα Έγγραφα,όπου ένα σχεδιάγραμμα θα μας υπενθυμίσει τα βασικά σημεία του μαθήματος για να ασχοληθούμε κατόπιν με την άσκηση που το συνοδεύει,καθώς και δύο φύλλα εργασίας,ένα στους συνδέσμους κι ένα στα Έγγραφα.

Ο τίτλος του δέκατου μαθήματος μας προετοιμάζει εύστοχα για το περιεχόμενό του,που δεν είναι άλλο από τις μεγάλες στρατιωτικές επιτυχίες των αυτοκρατόρων της Μακεδονικής Δυναστείας απέναντι στους Άραβες και τους Βούλγαρους,χάρη στις οποίες το Βυζάντιο επεκτάθηκε εδαφικά και ισχυροποιήθηκε πολιτικά και οικονομικά.Ας μεταφερθούμε πρώτα στους συνδέσμους για να διαβάσουμε το μάθημα στο σχολικό βιβλίο.Δύο power point και ένα σχεδιάγραμμα θα το πλαισιώσουν κατάλληλα.Ενδιαφέρον επίσης θα βρούμε σε ένα power point που αναφέρεται στη γνωστότερη από τις μάχες της εποχής,αυτή στο Κλειδί,καθώς και σε έναν σύνδεσμο για τις οικονομικές συνέπειες που επέφεραν οι παραπάνω νίκες.Και πως θα μπορούσαν από το συγκεκριμένο μάθημα να λείπουν οι σπουδαίοι πρωταγωνιστές του,οι στρατηγοί- αυτοκράτορες που έγραψαν λαμπρές ιστορικές σελίδες και τους οποίους θα γνωρίσουμε καλύτερα μέσα από τις τρεις βιογραφίες τους,αλλά και ένα ντοκιμαντέρ.Και τώρα, ώρα για εξάσκηση, που θα βασιστεί σε δύο ασκήσεις στους συνδέσμους και τρία φύλλα εργασίας στα Έγγραφα.Για το τέλος,κάτι διαφορετικό!Στους συνδέσμους έχετε την ευκαιρία να πάρετε μια γεύση από το μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα ΄΄Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου΄΄,θεατρικά διασκευασμένο και σε ηχητική απόδοση.     

Στο εντέκατο μάθημα συναντάμε τους Ρώσους,έναν ακόμα λαό που διαμορφώθηκε και εξελίχτηκε στη διάρκεια της βυζαντινής ιστορίας και ανέπτυξε με το Βυζάντιο ποικιλόμορφες σχέσεις.Αποτέλεσμα των σχέσεων αυτών αποτέλεσε ο εκχριστιανισμός των Ρώσων,που συνδέεται μάλιστα με μία ενδιαφέρουσα αφήγηση.Θα έχουμε, λοιπόν, την ευκαιρία να γνωρίσουμε ένα ορθόδοξο έθνος με ισχυρή παρουσία και στον σύγχρονο κόσμο.Αρχίζουμε από τους συνδέσμους και από το μάθημα του σχολικού βιβλίου που συνοδεύεται από το ανάλογο power point.Ακολουθεί μια αναλυτική αναφορά στην εθνογένεση των Ρώσων και στις σχέσεις τους με το Βυζάντιο.Οι επόμενοι σύνδεσμοι αφορούν τον εκχριστιανισμό τους και περιλαμβάνουν μια αναλυτική παρουσίαση,πληροφορίες για την Άννα Πορφυρογέννητη και το γάμο της με τον Ρώσο βασιλιά Βλαδίμηρο,εικόνες από τον ναό της Αγίας Σοφίας του Κιέβου και τέλος ένα βίντεο για την ορθοδοξία στη Ρωσία.Για το τέλος,εξάσκηση και εμπέδωση:Στα Έγγραφα θα ξεκινήσουμε από ένα σχεδιάγραμμα για επανάληψη,που συνοδεύεται από εργασίες και κατόπιν θα ασχοληθούμε με το φύλλο εργασίας.Στους συνδέσμους υπάρχουν τρεις ασκήσεις και ένα ακόμα φύλλο εργάσιας.  

Το δωδέκατο μάθημα,παραμένοντας στην περίοδο της Μακεδονικής Δυναστείας, μας καλεί να στρέψουμε την προσοχή μας στο εσωτερικό της βυζαντινής αυτοκρατορίας και να μελετήσουμε τις εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία,τόσο της υπαίθρου όσο και των πόλεων.Πλούσιο το υλικό στους συνδέσμους!Ξεκινάμε όπως πάντα με το μάθημα του σχολικού βιβλίου,το οποίο εμπλουτίζεται αρκετά με δύο power point,ένα σχεδιάγραμμα κι ένα βιντεομάθημα.Στη συνέχεια,τις γνώσεις μας θα διευρύνουν μια αναλυτική προσέγγιση του μαθήματος και μία παρουσίαση ειδικά για την οικονομία.Το Φωτόδεντρο από την πλευρά του έχει επίσης ενδιαφέρον υλικό:μια διαδραστική παρουσίαση για τα επαγγέλματα στο Βυζάντιο και μια δραστηριότητα για το θέμα του μαθήματος.Αρκετές ασκήσεις κι ένα ηλεκτρονικό τεστ δε θα αφήσουν καμία αμφιβολία για την επαρκή κατανόηση όσων μελετήσαμε,ενώ στα Έγγραφα δύο φύλλα εργασίας συνδράμουν σίγουρα σε αυτό!

Το δέκατο τρίτο μάθημα δεν είναι μάλλον πολύ...τυχερό για την ισχυρότερη κοινωνική τάξη του Βυζαντίου,τους Δυνατούς,αφού οι Μακεδόνες αυτοκράτορες στο πλαίσιο των νομοθετικών τους μεταρρυθμίσεων,προσπάθησαν με επιμονή να περιορίσουν τις επικίνδυνες αυθαιρεσίες τους.Ανοίγουμε τους συνδέσμους για να βρούμε το μάθημα του σχολικού βιβλίου,ένα σχεδιάγραμμα και δύο power point.Για να κατανοήσουμε ακόμα καλύτερα το μάθημα και ειδικά τον αγώνα του κράτους κατά των Δυνατών,ας ανοίξουμε τέσσερις συνδέσμους:δύο με αναλυτικές πληροφορίες για το θέμα και κατόπιν μια μελέτη κι ένα βίντεο για τους Δυνατούς.Οι υπόλοιποι σύνδεσμοι(φύλλο εργασίας και ασκήσεις)θα αξιοποιηθούν για την εμπέδωση των πραπάνω,όπως και τα δύο φύλλα εργασίας στα Έγγραφα. 

Το δέκατο τέταρτο μάθημα σηματοδοτεί την έναρξη μιας μακράς περιόδου εξασθένησης για τη βυζαντινή αυτοκρατορία,η οποία οδήγησε στο οριστικό τέλος της το 1453.Συγκεκριμένα, μετά το θάνατο του Βασιλείου Β΄(1025)ξέσπασε μια πολύπλευρη κρίση,της οποίας αποτέλεσμα υπήρξαν δύο από τις πιο κομβικές ήττες στην ιστορία του Βυζαντίου:από τους Σελτζούκους Τούρκους στο Ματζικέρτ και από τους Νορμανδούς στο Μπάρι της Ιταλίας.Για όλα αυτά θα μας διαφωτίσει το υλικό που περιλαμβάνεται στους συνδέσμους,ξεκινώντας από το μάθημα του σχολικού βιβλίου και ένα power point.Για μεγαλύτερη εμβάθυνση θα ανοίξουμε τον σύνδεσμο που περιλαμβάνει αναλυτικές πληροφορίες και ένα επιπλέον power point.Στη συνέχεια,θα μελετήσουμε τα τρία βασικά σημεία του μαθήματος,μέσα από τέσσερις συνδέσμους:την κρίση του 11ου αιώνα,τη μάχη στο Μπάρι και τη μάχη στο Ματζικέρτ για την οποία υπάρχει επίσης κι ένα βίντεο από τη ΄΄Μηχανή του χρόνου΄΄.Κλείνοντας, θα μεταφερθούμε στα Έγγραφα όπου θα βρούμε ένα εμπλουτισμένο σχεδιάγραμμα για να ανακεφαλαιώσουμε το μάθημα ώστε να ανταποκριθούμε μετά στις τρεις ασκήσεις και τα δύο φύλλα εργασίας στους συνδέσμους,καθώς και στο φύλλο εργασίας των Εγγράφων.  

Το δέκατο πέμπτο μάθημα είναι αφιερωμένο στη Δυναστεία των Κομνηνών,χάρη στην οποία το Βυζάντιο κατάφερε να γνωρίσει μια(πρόσκαιρη)ανάκαμψη,σημειώνοντας αρκετές επιτυχίες σε πολλαπλά εχθρικά μέτωπα και ανακτώντας σημαντικά εδάφη.Η ανατροπή αυτού του κλίματος υπήρξε οδυνηρή,αφού συνδέεται με την ήττα του βυζαντινού στρατού από τον σελτζουκικό, στο Μυριοκέφαλο της Φρυγίας,που παγίωσε τη θέση των Τούρκων στη Μικρά Ασία και άνοιξε το δρόμο προς τον οριστικό εξισλαμισμό της.Στους συνδέσμους θα βρούμε το μάθημα του σχολικού βιβλίου,πλαισιωμένο από ένα εμπλουτισμένο σχεδιάγραμμα και ένα power point.Ακολουθούν τρεις σύνδεσμοι με βιογραφικά στοιχεία για τους πρωταγωνιστές αυτοκράτορες του μαθήματος ,καθώς κι ένας με αναλυτικές πληροφορίες για τη μάχη που αναφέρθηκε παραπάνω.Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει η μελέτη σχετικά με τον βυζαντινό στρατό,που περιλαμβάνει πληροφορίες και για τον θεσμό της Πρόνοιας που καθιερώθηκε από τους Κομνηνούς.Τρεις ασκήσεις κι ένα φύλλο εργασίας ολοκληρώνουν την επίσκεψή μας στους συνδέσμους και συμπληρώνονται από τρία ακόμα φύλλα εργασίας στα Έγγραφα.   

Το δέκατο έκτο μάθημα επικεντρώνεται σε δύο κομβικά γεγονότα του βυζαντινού 11ου αιώνα,που η επίδρασή τους υπήρξε καθοριστική για την πορεία της αυτοκρατορίας.Πρόκειται για την παραχώρηση εμπορικών προνομίων στη Βενετία(1082) και το Σχίσμα ανάμεσα στην Ανατολική και τη Δυτική Εκκλησία(1054).Οι συνέπειές τους ήταν πολύπλευρες(οικονομικές,πολιτικές,θρησκευτικές,κοινωνικές),όμως και στις δύο περιπτώσεις δεν έγιναν άμεσα αντιληπτές από τους ανθρώπους τις εποχής.Πλούσιο υλικό υπάρχει για άλλη μια φορά στους συνδέσμους!Αρχή με το αντίστοιχο μάθημα στο σχολικό βιβλίο,ένα εμπλουτισμένο σχεδιάγραμμα κι ένα power point και  περισσότερες λεπτομέρειες στον συνδεσμο με τις αναλυτικές πληροφορίες και το επιπλέον power point.Στη συνέχεια,αξίζει να μελετήσουμε ξεχωριστά τα δύο γεγονότα,ξεκινώντας από τα εμπορικά προνόμια στους Βενετούς.Τρεις σύνδεσμοι μας αφορούν εδώ:ο ένας αναφέρεται στους εμπορικούς σταθμούς των Ιταλών εμπόρων και οι άλλοι δύο προέρχονται από το Φωτόδεντρο και είναι δύο διαδραστικές παρουσιάσεις σχετικά με τα Χρυσόβουλα των βυζαντινών αυτοκρατόρων και ειδικότερα με αυτό του Αλέξιου Κομνηνού,με το οποίο παραχωρήθηκαν τα παραπάνω προνόμια.Για το Σχίσμα,το Φωτόδεντρο μας προσφέρει αρκετό υλικό μέσα από τρεις συνδέσμους για το θέμα,το οποίο ολοκληρώνουν δύο ακόμα,ένας με αναλυτικές πληροφορίες, και ένα power point.Και τώρα ώρα για να δοκιμάσουμε τις γνώσεις που μόλις αποκτήσαμε! Τρεις ασκήσεις και ένα φύλλο εργασίας στους συνδέσμους,καθώς και άλλα δύο στα Έγγραφα υπάρχουν γι΄αυτό το σκοπό!    

Το δέκατο έβδομο μάθημα είναι αφιερωμένο σε ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της ευρωπαικής ιστορίας,με εκτεταμένη χρονική διάρκεια και πολύπλευρες προεκτάσεις,τις Σταυροφορίες.Από αυτές,ειδικότερο ενδιαφέρον για το Βυζάντιο είχαν οι τέσσερις πρώτες,με την τέταρτη να καταλήγει στην απροσδόκητη και καταλυτική για την πορεία της αυτοκρατορίας, άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους χριστιανούς Σταυροφόρους.Όπως είναι φυσικό,πολλά έχουν καταγραφεί και ειπωθεί για το θέμα και αρκετό το υλικό που θα μελετήσουμε στους συνδέσμους.Θα αρχίσουμε όπως πάντα με το αντίστοιχο μάθημα στο σχολικό βιβλίο,που θα το εμπλουτίσουν δύο power point,ένα σχεδιάγραμμα με power point,μια διαδραστική παρουσίαση,αλλά και χάρτες από το Φωτόδεντρο.Πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζει και το σχετικό βίντεο από το αρχείο της ΕΡΤ.Κατόπιν,τρία power point θα μας βάλουν στο κλίμα των τριών σημαντικότερων Σταυροφοριών(Α΄,Γ΄,Δ΄),για να επικεντρωθούμε τελικά στην τέταρτη και το αποτέλεσμά της,μέσα από ένα άρθρο της εφημερίδας΄΄Καθημερινή΄΄και δύο βίντεο.Κλείνοντας,εξάσκηση με ένα σταυρόλεξο,μια άσκηση πολλαπλής επιλογής,δύο φύλλα εργασίας κι ένα ακόμα στα Έγγραφα.Για να εμπλουτίσουμε κι άλλο τις γνώσεις μας,με πιο...ευχάριστο τρόπο,στους συνδέσμους θα βρούμε ένα ντοκιμαντέρ για τους Ναίτες ιππότες από το National Geographic! 

Το δέκατο όγδοο μάθημα αποτελεί τη συνέχεια του προηγούμενου,καθώς εξιστορεί τις εξελίξεις που ακολούθησαν την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204.Οι Λατίνοι κατακτητές,μεταφέροντας το διοικητικό και πολιτικό σύστημα της Δύσης,κατακερμάτισαν τα εδάφη της αυτοκρατορίας για να δημιουργήσουν μια σειρά από κρατίδια,την κατοχή των οποίων μοιράστηκαν με τους Βυζαντινούς.Πρόκειται για μια πολύπλοκη και ιδιάζουσα πολιτική κατάσταση,που άφησε τη δική της σφραγίδα στην ιστορική πορεία του Βυζαντίου και του ελληνισμού μετέπειτα.Μεταφερόμαστε στους συνδέσμους για να διαβάσουμε το μάθημα στο σχολικό βιβλίο,το οποίο πλαισιώνουν ένα εμπλουτισμένο σχεδιάγραμμα και ένα power point.Δύο ακόμη σύνδεσμοι είναι χρήσιμοι εδώ και προέρχονται από το Φωτόδεντρο,ο ένας με τα ελληνικά κράτη μετά το 1204 και ο άλλος με τη διαμόρφωση των συνόρων της αυτοκρατορίας από το 1204 ως το 1261.Στη συνέχεια, με μια σειρά συνδέσμων που περιλαμβάνουν πληροφορίες και παρουσιάσεις από το Φωτόδεντρο,θα έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε από πιο κοντά τα κράτη της Κωνσταντινούπολης,της Θεσσαλονίκης,της Τραπεζούντας,της Νίκαιας,της Ηπείρου και του Μυστρά.Ειδικά για την Καστροπολιτεία του Μυστρά υπάρχει μια ακόμα διαδραστική παρουσίαση.Μετά θα οδηγηθούμε σε ένα τελευταίο power point για να μάθουμε περισσότερα για την ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης που συνέβη τελικά το 1261 και έναν εξαιρετικά ενδιαφέροντα σύνδεσμο για τον τρόπο που η Λατινοκρατία συνέβαλε στη διαμόρφωση της νεοελληνικής εθνικής συνείδησης,όπως αυτός αντικατοπτρίζεται στη λογοτεχνία και τη μουσική.Κλείνοντας,ένα βιντεομάθημα θα μας βοηθήσει να ανακεφαλαιώσουμε όσα μάθαμε,για να κατευθυνθούμε ύστερα σε ένα φύλλο εργασίας στους συνδέσμους και δύο ακόμα στα Έγγραφα.

Στο δέκατο ένατο μάθημα βρισκόμαστε πλέον στην τελική ευθεία προς την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους.Μετά την ανάσύστασή του το 1261 το βυζαντινό κράτος φαίνεται να βρίσκεται σε μια μη αναστρέψιμη πλέον πορεία παρακμής και η εμφάνιση στη γειτονιά του ενός νέου και ορμητικού τουρκικού φύλου,των Οθωμανών,πυροδότησε τις εξελίξεις που οδήγησαν στο οριστικό τέλος του.Αυτές τις εξελίξεις θα μελετήσουμε στους συνδέσμους,ξεκινώντας από το σχολικό βιβλίο και μετά ανοίγοντας ένα εμπλουτισμένο σχεδιάγραμμα,ένα power point και το χρονολόγιο του Φωτόδεντρου για την οθωμανική επέκταση.Στη συνέχεια, θα επικεντρωθούμε στα επιμέρους βασικά σημεία του μαθήματος,ακολουθώντας τη διάρθωση του σχολικού βιβλίου,οπότε:αρχή με δύο συνδέσμους για το Βυζάντιο και την οικονομία του μετά την ανάκτηση της Πόλης και συνέχεια με τρεις που περιέχουν πληροφορίες για τους Οθωμανούς,το παδομάζωμα και το θεσμό των Γαζήδων.Κατόπιν δύο από τα σημαντικότερα πολεμικά κατορθώματα των Οθωμανών,η κατάληψη της βυζαντινής Καλλίπολης και η μάχη στο Κοσσυφοπέδιο.Τελειώνοντας,θα διαβάσουμε πληροφορίες για τις εξελίξεις μετά το 1391 και για την καταστρεπτική για τους Οθωμανούς Μάχη της Άγκυρας,καθώς και για τη Σύνοδο της Φερράρας-Φλωρεντίας,μια απελπισμένη προσπάθεια των Βυζαντινών να εξασφαλίσουν τη στήριξη της Δύσης.Τρία σχετικά με το μάθημα βίντεο θα ανακεφαλαιώσουν και θα εμπλουτίσουν τις γνώσεις μας,βοηθώντας μας να ανταποκριθούμε στα τρία φύλλα εργασίας(ένα στους συνδέσμους και δύο στα Έγγραφα). 

Το εικοστό μάθημα θα μπορούσε να έχει τίτλο΄΄η πόλις εάλω΄΄,καθώς πραγματεύεται την τελευταία και πιο δραματική πράξη της ιστορίας του Βυζαντίου,την πολιορκία και άλωση της πρωτεύουσας του,που το 1453 έπεσε στα χέρια των Οθωμανών Τούρκων,για να γίνει κατόπιν η πρωτεύουσα της δικής τους,πανίσχυρης αυτοκρατορίας.Ένα τέτοιο κοσμοιστορικό γεγονός δεν θα μπορούσε παρά να αποτελέσει το επίκεντρο αδιάκοπης ιστορικής μελέτης και ανάλυσης,προσφέροντας μας ένα πλουσιότατο και ενδιαφέρον υλικό,το οποίο φυσικά θα ήταν αδύνατο να καλυφθεί στο πλαίσιο ενός σχολικού μαθήματος.Οπότε,όσα υπάρχουν στους συνδέσμους αποτελούν μια ενδεικτική καταγραφή των πολλαπλών όψεων αυτού του γεγονότος και ίσως ένα έναυσμα για περαιτέρω προσωπική διερεύνηση.Ας ξεκινήσουμε,λοιπόν,με το μάλλον περιληπτικό μάθημα του σχολικού βιβλίου,το οποίο απαραίτητα θα εμπλουτίσουν ένα σχεδιάγραμμα,ένα power point,ένα χρονικό και μια αναλυτικότερη αφήγηση της Άλωσης.Για τη συνέχεια,το Φωτόδεντρο μας προσφέρει δύο ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις,μια για τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο και μια για την πολιορκία της Πόλης.Εξίσου αξιόλογη είναι και η περιήγηση στο περίφημο Φρούριο της Ρούμελης,που χτίστηκε με σκοπό την αποκοπή της Πόλης από τον Εύξεινο Πόντο.Οι συνέπειες της Άλωσης,όπως τις καταγράφει το Φωτόδεντρο,ακολουθούν,για να περάσουμε κατόπιν σε μια άλλη ματιά του ιστορικού αυτού γεγονότος,μέσα από δύο συνδέσμους(ο ένας από το Φωτόδεντρο),που καταγράφουν τους πολλούς θρύλους και τις παραδόσεις που συνδέθηκαν μαζί του και ζουν ακόμα στη συνείδηση του λαού μας.Δε θα μπορούσε βέβαια να λείπει και η καλλιτεχνική καταγραφή,μέσα από ποιήματα και το γνωστό τραγούδι του΄΄Μαρμαρωμένου Βασιλιά΄΄.Σειρά έχουν δύο πολύ καλά βίντεο για το θέμα μας που μπορείτε να τα παρακολουθήσετε απλώς,αλλά και να τα συνδυάσετε με ασκήσεις και δραστηριότητες που βασίζονται σε αυτά.Για περισσότερη εξάσκηση τώρα,υπάρχει μια άσκηση συμπλήρωσης κενών και μια σωστού-λάθους,καθώς και ένα φύλλο εργασίας στα Έγγραφα.

Στο εικοστό πρώτο μάθημα θα έχουμε την ευκαιρία να ξαναδούμε τη βυζαντινή ιστορία,με τη ματιά μας στραμμένη αυτή τη φορά όχι στους πολιτικούς και στρατιωτικούς πρωταγωνιστές των γεγονότων,όπως ως τώρα,αλλά στους απλούς,καθημερινούς ανθρώπους και τη ζωή τους.Το υλικό στους συνδέσμους είναι πολύ πλούσιο,οπότε θα προσπαθήσουμε να το οργανώσουμε με βάση τη διάρθρωση του σχολικού μαθήματος,για να γίνει ευκολότερη η επεξεργασία του.Θα αρχίσουμε,λοιπόν,με το σχολικό βοβλίο,ένα εμπλουτισμένο σχεδιάγραμμα και ένα power point.H πρώτη πτυχή του βίου των Βυζαντινών που παρουσιάζεται είναι ο γάμος και η οικογενειακή ζωή και οι σύνδεσμοι που την αφορούν είναι τέσσερις:Πληροφορίες για το γάμο,τη γέννηση και τα έθιμα της εποχής και μια εικονική περιήγηση στη ζωή των γυναικών.Ακολουθεί η εκπαίδευση και πέντε σύνδεσμοι:Ένας με πληροφορίες,ένας από το Φωτόδεντρο και τρεις ακόμα από το Φωτόδεντρο με πιο εξειδικευμένες πληροφορίες για κάθε βαθμίδα.Κατόπιν,η ιατρική.Τέσσερις σύνδεσμοι κι εδώ:Πληροφορίες,Φωτόδεντρο και δύο επιμέρους θέματα:το παιδί και η υγεία του και θάνατος-ταφή.Και τώρα η κατοικία για την οποία υπάρχουν πέντε σύνδεσμοι:Πληροφορίες για τα σπίτια,δύο παρουσιάσεις από το Φωτόδεντρο(μια γενικότερη για τη βυζαντινή κατοικία και μια με την κάτοψη ενός αρχοντικού) και μια ακόμα για τις πόλεις.Τέλος, ενδιαφέρον παρουσιάζει η εικονική περιήγηση στο βυζαντινό μουσείο,για να δούμε καθημερινά αντικείμενα της εποχής.Συνεχίζουμε με ενδυμασία και μόδα και πέντε συνδέσμους:Για την ενδυμασία πληροφορίες και Φωτόδεντρο,για τον καλλωπισμό μια μελέτη και Φωτόδεντρο και τέλος μια ματιά στην ψηφιακή συλλογή βυζαντινών κοσμημάτων.Ώρα για φαγητό,που θα μας σερβίρουν ένα άρθρο από την Καθημερινή και ένα αφιέρωμα στις γεύσεις της εποχής.Και μετά ας ψυχαγωγηθούμε λίγο διαβάζοντας για τα πανηγύρια,το χορό και τα αθλήματα.Κλείνοντας, θα διαφοροποιηθούμε λίγο για να κάνουμε μια αναφορά στον Μοναχισμό,για τον οποίο θα μελετήσουμε γενικές πληροφορίες και πιο ειδικές,που αφορούν τις μονές του Αγίου Όρους.Με λίγη ακόμα δύναμη,θα πάμε στις ασκήσεις για να παίξουμε Σωστό-Λάθος!  

Στο εικοστό δεύτερο μάθημα ο ιστορικός προβολέας μας στρέφεται μακριά από την Ανατολή,που πλέον κυριαρχείται από την κραταιά οθωμανική αυτοκρατορία,για να φωτίσει μια κομβική εποχή της ευρωπαικής ιστορίας,αυτή των μακρινών ταξιδιών και των μεγάλων γεωγραφικών ανακαλύψεων(15ος-16ος αι.). Ανάμεσά τους ήταν και η ανακάλυψη της αμερικανικής ηπείρου από τον Χριστόφορο Κολόμβο.Χωρίς αμφιβολία,πρόκειται για εξελίξεις κοσμοιστορικές,που σηματοδότησαν το πέρασμα του κόσμου σε μια καινούρια εποχή και τη σταδιακή διαμόρφωση των χαρακτηριστικών της σύγχρονης φυσιογνωμίας του.Χωρίς καθυστέρηση θα ανοίξουμε τους συνδέσμους,για να βρούμε το μάθημα του σχολικού βιβλίου,ένα εμπλουτισμένο σχεδιάγραμμα,ένα power point,ένα αναλυτικό κι ένα σύντομο βίντεο,αλλά κι ένα χρήσιμο βιντεομάθημα.Και τώρα θα περάσουμε στα επιμέρους σημεία του μαθήματος,αναζητώντας πρώτα τα αίτια και τα κίνητρα των ανακαλύψεων και κατόπιν γνωρίζοντας τους βασικούς πρωταγωνιστές των παραπάνω ταξιδιών(Βάσκο Ντα Γκάμα,Κολόμβος,Μαγγελάνος),μέσα από πληροφορίες,βίντεο,μια παρουσίαση,ακόμα και μια ταινία κινουμένων σχεδίων!Στη συνέχεια,η προσοχή μας θα στραφεί στην απέναντι πλευρά,στους ανθρώπους εκείνους που η ιστορική τους πορεία σημαδεύτηκε αρνητικά από τα παραπάνω,δηλαδή τους αυτόχθονες κατοίκους της Αμερικής(προκολομβιανοί πολιτισμοί,Ινδιάνοι),και θα τους γνωρίσουμε μέσα από πληροφορίες, μια παρουσίαση,αλλά και δύο βίντεο αφιερωμένα ειδικά στους Ίνκας και τους Μάγια.Την κατάληψη των εδαφών τους από τους ευρωπαίους κατακτητές επισφράγησε η συνθήκη της Τορντεζίλας,για την οποία θα διαβάσουμε πληροφορίες στον ανάλογο σύνδεσμο,ενώ στα Έγγραφα θα βρούμε κι αυτές που αφορούν τις καταλυτικές συνέπειες των ανακαλύψεων στην ιστορική πορεία του κόσμου.Την εξάσκησή μας θα εξασφαλίσουν τρία φύλλα εργασίας στα Έγγραφα,αλλά και ένα power point με ασκήσεις στους συνδέσμους.Για το κλείσιμο μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση.Στους συνδέσμους υπάρχει ένα διαδραστικό ταξίδι στην εποχή των ανακαλύψεων που αξίζει να το ζήσουμε!